विदग्धा वाक् 34 - सर्वं परवशं

सर्वं परवशं दुःखं सर्वमात्मवशं सुखम्।
एतद् विद्यात् समासेन लक्षणं सुखदुःखयोः ॥--मनुस्मृतिः ४.१५९
 
सर्वं परवशं दुःखं सर्वम् आत्मवशं सुखम्। एतद् विद्यात् समासेन लक्षणं सुखदुःखयोः ॥
 
परवशं सर्वं दुःखं (भवति)। आत्मवशं सर्वं सुखं (भवति)। एतद् समासेन सुखदुःखयोः लक्षणं विद्यात् ॥
 
जो सब अन्यों के वश में होता है, वह दुःख है। जो सब अपने वश में होता है, वह सुख है। यही संक्षेप में सुख एवं दुःख का लक्षण है।
 
ఇతరుల అధీనంలో ఉండేదంతా బాధాకరమే. తన వశంలో ఉండేదంతా సుఖకరమే. సంక్షిప్తంగా చెప్పాలంటే సుఖ-దుఃఖాల లక్షణం ఇదే.
 
Everything that is in other’s control is painful. All that is in self control is happiness. This is the definition of happiness and pain in short.

--------------------------------

సర్వం పరవశం దుఃఖం సర్వమాత్మవశం సుఖమ్।

ఏతద్ విద్యాత్ సమాసేన లక్షణం సుఖదుఃఖయోః ॥

--మనుస్మృతిః ౪.౧౫౯

పదవిభాగః--

సర్వం పరవశం దుఃఖం సర్వమ్ ఆత్మవశం సుఖమ్। ఏతద్ విద్యాత్ సమాసేన లక్షణం సుఖదుఃఖయోః ॥

అన్వయః--

పరవశం సర్వం దుఃఖం (భవతి)। ఆత్మవశం సర్వం సుఖం (భవతి)। ఏతద్ సమాసేన సుఖదుఃఖయోః లక్షణం విద్యాత్ ॥

తెలుగు-

ఇతరుల అధీనంలో ఉండేదంతా బాధాకరమే. తన వశంలో ఉండేదంతా సుఖకరమే. సంక్షిప్తంగా చెప్పాలంటే సుఖ-దుఃఖ లక్షణం ఇదే.

--------------------------------